موسیقی در شعر نظامی گنجوی

هنگامی که محور سخن شاعران موسیقیدان باشد،اگرچه می توان نام بسیاری را آورد ؛ اما پیرامون رودکی ، نظامی ، مولوی و حافظ، با قطعیت بیشتری می توان گفتگو کرد، اولین دلیل را خود شاعران در اشعارشان فریاد می زنند و علت دوم کارهای پژوهشی است که درباره ی موضوع موسیقی در آثار ایشان انجام شده است. نظامی با وجـــود سرودن بیش از هزار بیت دارای اصطلاحات موسیقی، ذکر انواع موسیقی بزمی ، رزمی ، درباری و مجلسـی ، بیان محافــل بزمی در خمسه، طنین انداز شدن آوای سازهای رزمی در اسکندر نامه ، ماجراهایی که به نوعی موسیقی موضوع اصلی آنهاست، یاد کرد 50ساز و سی لحن باربد و حدود 30گوشه از ردیف موسیقی ایران و خلق صور خیال دل انگیز با مصطلحات موسیقی ، در ردیف کسانی قرار می گیرد که صرفاً با اصطلاحات موسیقی آشنایی دارد نه با علم موسیقی به معنی خاص آن. ولی مدیریت راست نوازی و راست خوانی باربد و نکیسا در بزم خسرو و برشمردن یک یک گوشه های دستگاه راست(ماهور ، شور و همایون،سه گاه و چهار گاه) ،که منجر به وصال خسرو و شیرین شد و نیز پرداختن به قبول دعوت قزل ارسلان و بازگو کردن تمام حالات ارکستر دربار شاه و بیان اختلاف ساز ها و اتفاق نت ها ی برخاسته از آنها ، می تواند نظامی را از مرحله ی آشنای سطحی با اصطلاحات صرف ، تا مرحله احاطه و مهارت در علم نظری(تئوری موسیقی) و نه نواخت عملی فراتر ببرد.